Hoewel cafeïne je alertheid verhoogt, je concentratie verbetert en je prestaties tijdelijk kan boosten, is er ook een keerzijde aan dit populaire stofje. Veel mensen realiseren zich niet hoe sterk cafeïne eigenlijk werkt op je zenuwstelsel. Het blokkeert de werking van adenosine – een stof in je hersenen die slaperigheid opwekt – waardoor je je wakker en energiek voelt. Maar zodra de cafeïne is uitgewerkt, slaat de vermoeidheid vaak dubbel zo hard toe. Dit is precies waarom velen blijven grijpen naar nóg een kop koffie, en daarmee ongemerkt in een vicieuze cirkel terechtkomen.

Het lichaam bouwt bovendien snel tolerantie op. Waar één espresso ooit genoeg was om je scherp te voelen, zijn er nu misschien drie of vier nodig voor hetzelfde effect. En als je die ineens weglaat, merk je het meteen: hoofdpijn, vermoeidheid, prikkelbaarheid en een verminderde concentratie. Dat zijn signalen van afhankelijkheid – en die sluipen er vaak ongemerkt in.

Daarnaast verstoort cafeïne je slaap, zelfs als je denkt dat je er geen last van hebt. Het vermindert de kwaliteit van je diepe slaap, waardoor je lichaam en brein minder goed herstellen. Zeker wanneer je in de middag of avond koffie of energiedrankjes drinkt, kun je moeite krijgen met in slaap vallen of word je minder uitgerust wakker. Je begint de dag moe, grijpt weer naar cafeïne – en zo houdt het patroon zichzelf in stand.

Voor sporters kan overmatig gebruik ook nadelig zijn. Hoewel cafeïne op korte termijn je prestaties kan verbeteren, kan het bij verkeerd gebruik juist leiden tot hartkloppingen, uitdroging, of een opgejaagd gevoel tijdens je training. Het vinden van de juiste balans is dus essentieel: niet alleen voor je fysieke prestaties, maar ook voor je algehele gezondheid en energieniveau.